همه چیز به صفحه مانیتور ختم نمی شود. لذت دیدن یک عکس خانوادگی هنوز هم برای خیلی ها ، بیشتر از دیدن همان عکس در بهترین مانیتورها است. درست است که این روزها همه چیز کامپیوتری شده است ، از اجاق گاز آشپزخانه گرفته تا کابین خلبان ، اما گرفتن یک پرینت و خلاص شدن از تشعشعات مانیتور و دراز کشیدن بر روی تخت و خواندن مطلب مورد علاقه ، چیزی نیست که به راحتی بتوان از آن صرف نظر کرد. در این مبحث سعی داریم به توضیح انواع چاپگرها ، کارکرد و پارامترهای خرید در هر کدام و مقایسه آنها با یکدیگر بپردازیم. 

به طور کلی چاپگرها به 2 گروه اصلی تقسیم می شوند:

1- چاپگرهای ضربه ای یا فشاری ( Impact ) :  در این چاپگرها عمل چاپ با ضربه زدن هر چاپگر به یک نوار آغشته به جوهر ( Ribbon ) و برخورد آن با کاغذ صورت می گیرد.

 2- چاپگرهای غیر ضربه ای یا غیر فشاری ( Non Impact ) :  در این نوع ، عمل چاپ با یکی از روش های حرارتی ، تابش لیزر و پرتاب جوهر بر روی کاغذ صورت می گیرد.

انواع چاپگرهای ضربه ای یا فشاری

• چاپگر چرخ آفتابگردان ( Daisy Wheel Printer )

• چاپگر ماتریس نقطه ای یا سوزنی ( Dot Matrix Printer )

• چاپگر زنجیره ای ( Chain Printer )

• چاپگر استوانه ای ( Drum Printer )

چاپگر چرخ آفتابگردان ( Daisy Wheel Printer )

اصول کار این چاپگرها که جزء اولین چاپگرها محسوب می شوند ، مانند ماشین تحریر است. با این تفاوت که در ماشین های تحریر از گوی استفاده می شود ، اما در چاپگر چرخ آفتابگردان حروف بر روی چرخی مسطح قرار می گیرند که شبیه گل آفتابگردان است. هر حرف بر روی یکی از شاخه های شعاعی این چرخ قرار می گیرد. با دوران این چرخ هر یک از کاراکترهای مورد نظر در مقابل چکش قرار گرفته و با ضربه چکش و برخورد آن با نوار جوهری ( Ribbon ) کاراکتر بر روی کاغذ نقش می بندد. امروزه چاپگرهای آفتابگردان کاملا از رده خارج شده اند. سرعت چاپ در این چاپگرها بسیار پایین است. در نمونه های اولیه ی آن 10 الی 14کاراکتر در ثانیه و در نمونه های بعدی آن حداکثر 100 کاراکتر در ثانیه می باشد. اگر شما در سال 1979 زندگی می کردید ، علاوه بر آنکه برای خرید یک چاپگر آفتاب گردان باید حداقل 1500 دلار هزینه می کردید ، باید از صبر زیادی نیز برخوردار می بودید. البته در تمام مدت چاپ برای سالم ماندن شنوایی خود ، باید در گوشتان پنبه قرار می دادید. 

چاپگر ماتریس نقطه ای یا سوزنی ( Dot Matrix Printer )

در آن سال ها شما انتخاب دیگری نیز داشتید. بله چاپگرهای سوزنی . شما می توانید این چاپگرها را به علت مقاومتشان ، هنوز هم در منازل و شرکت ها ببینید. در این چاپگرها ، کاراکترها به وسیله ی نقاط کوچکی شکل می گیرند. این نقاط از برخورد سوزن های باریکی به نام  Pin  با  Ribbon  و کاغذ بوجود می آیند. تعداد پین های هدهای ارزان قیمت 9 و نمونه های گران قیمت 18 و یا 24 پین است. مکانیزم موجود در این چاپگرها تقریبا ساده و بدون دردسر است. سرعت چاپ در این نوع از 200 تا 900 کاراکتر در ثانیه می باشد. اما شما باز هم به پنبه برای مسدود کردن گوشتان احتیاج خواهید داشت. البته امروزه چاپگرهای سوزنی به بازار عرضه شده اند که سروصدای آنها بسیار کمتر شده است ، اما در هر صورت صدای آنها بیشتر از چاپگرهای جوهر افشان است.

چاپگر زنجیره ای ( Chain Printer )

این نوع چاپگرها دارای زنجیره و یا تسمه ای هستند که کاراکترها به صورت برجسته روی آن قرار می گیرند. به طور متوسط این چاپگرها سرعتی معادل 2400 خط در دقیقه دارا می باشند ، که سرعت خوبی محسوب می شود.

چاپگر استوانه ای ( Drum Printer )

اساس کار این چاپگرها کاملا شبیه چاپگرهای زنجیره ای می باشد ، با این تفاوت که کاراکترها به جای آنکه بر روی تسمه قرار داشته باشند بر روی یک استوانه حک شده اند. 

انواع چاپگرهای غیر ضربه ای یا غیر فشاری 

الف )  چاپگر حرارتی ( Electrotermal Printer )

ب )  چاپگر جوهر افشان (InkJet Printer  )

ج )  چاپگر لیزری تک رنگ ( Black & White Laserjet Printer )

د )  چاپگر لیزری رنگی (Color Laserjet Printer  )

الف ) چاپگر حرارتی ( Electrotermal Printer )

چاپگرهای حرارتی به علت دقت بالایی که دارند برای کارهای گرافیکی بکار می روند. بدیهی است سرعت آنها بسیار کم و در حدود 220 کاراکتر در دقیقه است. کاغذ این چاپگرها از نوع مخصوصی است که در پشت آن ، لایه ی فلزی نازکی قرار دارد. قیمت این کاغذها گران است. نوک سوزن های آن مانند چاپگرهای ماتریس نقطه ای است ، با این تفاوت که هنگام عبور از روی کاغذ ، سوزن ها حرکت نمی کنند بلکه داغ می شوند. این امر سبب تغییر شیمیایی در پوشش فلزی کاغذ می شود و آن را به رنگ تیره تغییر می دهد.

ب ) چاپگر جوهر افشان (InkJet Printer )

اولین چاپگر جوهر افشان توسط هیولت پاکارد در سال 1948 به نام  Thinkjet  ارائه شد. همان طور که از نام آن پیداست چاپگرهای جوهر افشان ، نقطه های بسیار کوچکی از جوهر را بر روی کاغذ اسپری می کنند. مشخص است که این روش غیر فشاری است ، زیرا هیچ قطعه ای از دستگاه بر روی کاغذ فشار وارد نمی کند. پس در نتیجه غیر از صدای حاصل از عقب و جلو رفتن هد چاپگر ، صدای دیگری به گوش نمی رسد. به طور کلی  2 روش برای خارج شدن جوهر از نازل ها وجود دارد. در روش اول ، نوعی کریستال بنام کریستال پیزوالکتریک مورد استفاده قرار می گیرد. این کریستال در صورت برقراری جریان الکتریکی خم می شود. در انتهای هر نازل ، کریستال مزبور قرار گرفته است ، که با برقراری جریان الکتریکی منقبض شده و جوهر را به بیرون پرتاب می کند. بنابراین هر پالس جریان الکتریکی یک قطره جوهر را آزاد خواهد کرد. اما در روش دوم که به نام جوهر افشان حبابی و یا حرارتی شهرت دارد ، به جای استفاده از کریستال پیزوالکتریک از یک قطعه گرم کننده استفاده می شود. این قطعه به سرعت گرم شده و با افزایش حجم جوهر ، حبابی از جوهر را در دهانه ی نازل ایجاد می کند. سپس حباب ترکیده و جوهر بر روی کاغذ پاشیده می شود. در این روش چون جوهر گرم شده است، بر روی کاغذ زودتر خشک می شود. بعضی از کاتریج های امروزی تا 600 نازل دارند که هر نازل می تواند تا 1400 قطره جوهر در ثانیه به سمت کاغذ پرتاب کند.

مشخصات چاپگرهای جوهر افشان

•  سرعت چاپ : 

سرعت چاپ در تمام چاپگرها بر 3 اساس بیان می شود.

ـ تعداد صفحه در دقیقه ( Page Per Minute = PPM )

ـ تعداد کاراکتر در ثانیه ( Character Per Second = CPS )

ـ واحد دقیقه بر صفحه ( Minute Per Page = MPP )

امروزه بیشتر از واحد  PPM  برای نشان دادن سرعت چاپ چاپگرها استفاده می شود. نوع اطلاعاتی که در صفحه وجود دارد ، پیچیدگی های آن و تعداد رنگ های مورد نیاز تفاوت های زیادی در زمان چاپ ایجاد می کنند. معمولا 4 الی 12 صفحه در دقیقه برای چاپ صفحات سیاه و سفید و 1 الی 2 صفحه در دقیقه برای چاپ صفحات رنگی عددی مناسب برای چاپگرهای جوهر افشان است. اغلب اعداد و ارقامی که از طرف شرکت های سازنده چاپگرها ارائه می شود ، از واقعیت دور است. حتی در بعضی از موارد برای پی بردن به سرعت واقعی چاپگر خود ، می توانید  نصف و یا حتی یک سوم  این عدد را در نظر بگیرید. هم چنین در اعداد اعلام شده توسط این شرکت ها ، زمان لازم برای کشیدن کاغذ درون چاپگر محاسبه نمی شود. بهترین راه برای پی بردن به سرعت واقعی چاپگر خود  خرید یک کرنومتر است !

• کیفیت چاپ : 

همیشه بر سر اینکه کیفیت چاپ در جوهرافشان ها بهتر است و یا در لیزری ها بحث وجود داشته است. واقعیت این است که نظرات مختلف ، که گاه هم بر اثر آزمایش بدست آمده است ، ناشی از مارک های مختلف چاپگرها و کاغذهای مورد استفاده است. اینکه شما کدام مارک را و با چه خصوصیاتی خریداری نمایید ، بسیار مهم است. یکی از مشکلات چاپگرهای جوهر افشان در سرعت و زمان جذب جوهر بر روی کاغذ است. اگر جوهر به آسانی و با سرعت جذب کاغذ شود ، باعث کاهش کیفیت و روشن تر شدن رنگ ها می شود ، و اگر جوهر دیر جذب کاغذ شود ، باعث ایجاد لکه هایی برجسته در سطح کاغذ خواهد شد.

• تفکیک پذیری چاپگر : 

دقت چاپ در چاپگرها بر اساس تعداد نقطه در اینچ (Dot Per Inch = DPI   ) بیان می شود. بدیهی است هر چه این عدد بیشتر باشد ، شما کیفیت بهتری بدست خواهید آورد. امروزه حداقل دقت چاپ در چاپگرهای جوهرافشان 1200 * 1200 نقطه در اینچ و حداکثر 1200 * 4800 نقطه در اینچ می باشد.

• هزینه تعویض کاتریج : 

هزینه تعویض کاتریج یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب چاپگر می باشد. شما باید بررسی کنید که هر کاتریج چه تعداد صفحه را می تواند چاپ کند. گاهی اوقات هزینه کاتریج هایی که در طول 6 ماه مصرف می کنید ، بیشتر از قیمت خود چاپگر خواهد شد.

• طول عمر مفید :

در مورد طول عمر مفید چاپگرهای جوهر افشان دو نکته مطرح است اول طول عمر خود دستگاه  دوم طول عمر کاتریج آن.

به طور کلی چاپگرهای جوهر افشان بسیار مقاوم بوده و طول عمر زیادی دارند. میانگین زمان خرابی در این چاپگرها به طور متوسط 30000 صفحه می باشد اما جوهر درون کاتریج همیشه بر سر دو راهی قرار دارد. زیرا از یک طرف ما انتظار داریم وقتی جوهر بر روی کاغذ قرار می گیرد سریعا خشک شودو زمانیکه هنوز درون کاتریج و نازل است ، اصلا خشک نشود ! ولی باید بدانید ، کافی است شما چند هفته از چاپگر خود استفاده نکنید تا کاتریج آن خشک شود.

• ظرفیت سینی کاغذ

به این علت که معمولا چاپگرهای جوهر افشان برای مصارف خانگی و یا کارهای ادارای با حجم کم بکار می روند ، سینی کاغذ ندارند. یعنی شما مجبور هستید بطور مکرر کاغذ درون دستگاه قرار دهید. البته بعضی از انواع جوهر افشان ها تعداد محدودی کاغذ را در سینی خود جای می دهند ، که می تواند از 50 برگ الی 300 برگ متغیر باشد.

• محدوده قابل چاپ

چاپگرهای جوهر افشان و لیزری احیه قابل چاپ مشخصی دارند. این ناحیه معمولا کمتر از سطح کامل کاغذ است. در حقیقت این دسته از چاپگرها نمی توانند بر روی تمام سطح کاغذ چاپ نمایند. یعنی ناحیه نشتی لبه کاغذ (  Bleed) دست نخورده باقی می ماند. اگر شما به محدوده وسیع تری برای چاپ بر روی کاغذی خاص نیاز دارید ، قبل از خرید ، حداکثر ناحیه قابل چاپ را در چاپگر مورد نظر ، بررسی نمایید.

• رابط های اتصال (Interface Port  )

اگر دوربین دیجیتالی دارید و می خواهید بدون نیاز به رایانه ، عکس های خود را چاپ نمایید ، از Photo Printer ها استفاده کنید. این چاپگرها دارای پورت  USB  برای برقراری ارتباط با دوربین دیجیتالی و پانل LCD برای کنترل و ویرایش عکس می باشند.

• توان مصرفی

چاپگرهای جوهر افشان بطور معمول توان مصرفی پایینی دارند. در حالت Stand By  5 الی 7 وات و در حال فعالیت 15 الی 60 وات خواهد بود. در حالیکه در چاپگرهای لیزری در هنگام کار ، توان مصرفی گاهی به چند صد وات نیز می رسد.

ج ) چاپگر لیزری تک رنگ ( Black & White Laserjet Printer )

چاپگرهای لیزری تک رنگ بهترین انتخاب برای کسانی هستندکه خواهان سرعت و کیفیت بالا و هزینه های پایین در چاپ صفحات سیاه و سفید می باشند. قیمت چاپگرهای لیزری تک رنگ از چاپگرهای جوهر افشان بیشتر است اما اگر شما هزینه های ثانویه که شامل تعداد کاغذی که توسط یک کاتریج چاپ می شود را محاسبه نمایید ، به نفع شما خواهد بود که چاپگر لیزری تک رنگ تهیه کنید. 

مشخصات چاپگرهای لیزری تک رنگ 

• سرعت چاپ 

سرعت چاپ متون در این چاپگرها نسبت به چاپگرهای جوهرافشان بسیار بیشتر است تعداد صفحات می تواند 8 الی 20 صفحه در دقیقه باشد  البته مدل های حرفه ای نیز وجود دارند که می توانند تا 35 صفحه در دقیقه چاپ نمایند. به همین تناسب نیز قیمت آنها بسیار بالا است.

• حداکثر دقت چاپ

دقت چاپ از 600 * 600 نقطه در اینچ الی 1200 * 1200 نقطه در اینچ می باشد. البته نوع هایی با دقت چاپ بسیار بالاتر نیز وجود دارند که به علت قیمت بالای آنها برای مصارف عمومی به صرفه نیستند.

• ظرفیت حافظه

چاپگرها ، فایل های ارسال شده را در حافظه موقت خود ذخیره کرده و به ترتیب آنها را برای چاپ ارسال می کنند. بدیهی است هر چه این حافظه بیشتر باشد ، چاپگرها کمتر دچار اختلال شده و سرعت چاپ نیز تا حدودی افزایش می یابد. این حافظه از 2 مگابایت الی 64 مگابایت می تواند باشد. البته در بعضی از مدل ها قابل افزایش است.

• رابط های اتصال ( Interface Port )

نوع رابط ها و واسط هایی که ارتباط بین چاپگر و رایانه را برقرار می کنند در سهولت دسترسی و استفاده از چاپگر و امکانات آن بسیار حائز اهمیت هستند. این رابط ها می توانند Parallel  ، USB ، Ethernet ( شبکه ) و  IrDA( مادون قرمز )  باشند.

اکثر کاربران از پورت های  Parallel   و USB  استفاده می کنند اما در ادارات و شرکت ها که حجم کار بالا می باشد ، احتیاج به پورت Ethernet  برای فعال نمودن چاپگر در شبکه می باشد. اگر  Notebook  و یا  PDA شما دارای  Infrared ( مادون قرمز )  است، برای استفاده از این امکان جدید در دستگاه خود ، باید چاپگری تهیه کنید که پورت IrDA  داشته باشد.

• ظرفیت سینی کاغذ

ظرفیت سینی کاغذ در چاپگرهای لیزری تک رنگ از 100 صفحه الی 600 صفحه متغیر است البته در بعضی از مارک ها ، می توانید سینی های جانبی دیگری به چاپگر خود اضافه کنید و ظرفیت کاغذ را به 2000 صفحه برسانید.

• هزینه تعویض کاتریج 

قیمت هرکاتریج سیاه چاپگرهای لیزری تک رنگ تقریبا معادل کاتریج های چاپگرهای جوهر افشان است اما به این علت که معمولا کاتریج چاپگرهای لیزری تک رنگ تعداد بیشتری کاغذ چاپ می کند ( حتی بعضی اوقات تا 3 برابر کاتریج چاپگرهای جوهر افشان در حجم یکسان ) قیمت هر برگه چاپ شده برای شما کمتر از جوهر افشان ها خواهد شد.

د ) چاپگر لیزری رنگی (Color LaserJet Printer  )

چاپگرهای لیزری رنگی گران قیمت ترین چاپگرها می باشند. گاه قیمت آنها به 20 میلیون تومان هم می رسد. بعضی از این چاپگرها به قدری دارای کیفیت بالا هستند که خرید و فروش آنها احتیاج به کسب مجوزهایی دارد ، زیرا مثلا به راحتی میتوان با آنها پول تقلبی و یا هر چیزی دیگری را جعل کرد.

مشخصات چاپگرهای لیزری رنگی 

• سرعت چاپ

سرعت چاپ صفحات رنگی در چاپگرهای لیزری رنگی 1 الی 5 صفحه در دقیقه و صفحات سیاه و سفید 10 الی 22 صفحه در دقیقه می باشد. بدیهی است افزایش سرعت چاپ باعث افزایش محسوس قیمت چاپگر خواهد شد.

• حداکثر دقت چاپ

دقت چاپ در این چاپگرها بسیار بالا بوده و یکی از دلایل اصلی انتخاب این چاپگرها از سوی مراکز حرفه ای ، همین مورد است. حداکثر دقت چاپ از 600 * 1200 نقطه در اینچ الی 2400 * 4800  نقطه در اینچ می باشد.

• ظرفیت حافظه

بدیهی است حافظه مورد نیاز در چاپگرهای لیزری رنگی به علت ماهیت کاری که دارند، بیشتر از چاپگرهای لیزری تک رنگ باشد. این حافظه از 16 مگابایت الی 512 مگابایت متغیر است.

• رابط های اتصال ( Interface Port )

رابط های اتصال در چاپگرهای لیزری رنگی تفاوتی با چاپگرهای لیزری تک رنگ ندارند....

.

• ظرفیت سینی کاغذ

معمولا ظرفیت سینی کاغذ در چاپگرهای لیزری رنگی بیشتر از چاپگرهای لیزری تک رنگ است ، که می تواند عددی معادل 200 الی 1000 صفحه باشد. البته همانند چاپگرهای لیزری تک رنگ ، می توان سینی های افزایش دهنده برای آن تهیه کرد و حتی این ظرفیت را به 5000 برگ نیز رساند....

• هزینه تعویض کاتریج

قیمت کاتریج های رنگی چاپگرهای لیزری رنگی بر خلاف کاتریج های سیاه چاپگرهای لیزری تک رنگ ، جزء گرانترین مواد مصرفی می باشند. گاه قیمت  بعضی از انواع آن به 250 هزار تومان هم می رسد. اما باید دقت کنید که برای کارهای با حجم زیاد ، به این علت که هر کاتریج آن تعداد بسیار زیادی کاغذ را جواب خواهد داد ، هزینه هر برگه بسیار پایین تر از جوهرافشان ها خواهد شد....

• سرو صدا

به طورحتم صدای چاپگرهای لیزری ( تک رنگ و رنگی ) بسیار کمتر از چاپگرهای فشاری ( ضربه ای )  می باشند. حتی چاپگرهای لیزری از چاپگرهای جوهر افشان نیز صدای کمتری تولید می کنند. اما در هر صورت صدای فن خنک کننده و موتور چاپ آن که صدای بمی تولید می کنند را نمی توان نادیده گرفت. حتی اگر شما چاپگر را در حالت  Stand By  نیز قرار دهید، باز هم فن چاپگر کار خواهد کرد...