فکر استفاده از کارت برای خرید، اولین بار در سال ۱۸۸۷ توسط ادوارد بلامی در رمانی علمی – تخیلی و آرمان‌گرا به نام «نگاه به عقب» مطرح شد. بلامی در رمان خود یازده مرتبه از عبارت کارت اعتباری استفاده کرده است. وی این عبارت را برای بهره‌مندی شهروندان از سود اجتماعی به جای مفهوم استقراض مطرح نمود.

کارت اعتباری برای اولین بار کی استفاده شد؟

کارت‌های اعتباری امروزی پیامد تغییری در طرح‌های اعتباری تجاری بودند. این کارت‌ها اولین بار در دهه ۴۰ قرن ۲۰ میلادی صراحتا به منظور فروش سوخت به مالکان اتومبیل‌هایی که تعدادشان روز به روز افزایش می‌یافت، استفاده شد. در سال۱۹۳۸ شرکت‌های مختلف شروع به پذیرش کارت‌های یکدیگر کردند. در سال ۱۹۲۱ شرکت وسترن یونین برای مشتریان دائمی خود صدور کارت شارژ را آغاز کرد. این کارت‌ها بر روی کارت‌های سهام کاغذی چاپ می‌شد و به راحتی قابل جعل کردن بود.

اولین اجداد کارت‌های اعتباری امروز

صفحات فلزی معروف به شارژا پلیت (Charga-Plate) که استفاده از آن‌ها در سال ۱۹۲۸ آغاز شد، از جمله اولین اجداد کارت‌های اعتباری بودند که در ایالات متحده از سال‌های ۱۹۳۰ تا اواخر ۱۹۵۰ مورد استفاده قرار گرفت. این صفحات مستطیلی در ابعاد ۲.۵ اینچ در ۱.۲۵ اینچ از جنس ورق فلزی بود که اطلاعات مورد نیاز از جمله اطلاعات مشتری شامل نام، شهر و ایالت وی با استفاده از سیستم‌های نظامی برچسب‌گذاری معروف به dog tag که برای درج اطلاعات بر روی پلاک‌های نظامی استفاده می‌شد، بر روی آن حک می‌شد.

به همراه این صفحه یک برگه کاغذی برای درج امضا مورد استفاده قرار می‌گرفت. به منظور ثبت یک خرید، صفحه فلزی در فرورفتگی دستگاه پرینتری و به همراه آن یک صفحه کاغذی در بالای آن قرار داده می‌شد. ثبت تراکنش در این حالت شامل ثبت اثر اطلاعات حک شده از صفحه فلزی بر روی صفحه کاغذی بود. صفحه فلزی Charga-Plate علامت تجاری شرکت صنعتی فرینگتون بود و همانند کارت‌های اعتباری فروشگاهی امروزی، توسط تجار بزرگ برای مشتریان معمول‌شان صادر می‌شد.

در بسیاری از مواقع این صفحات بجای اینکه توسط مشتری نگهداری شود در داخل فروشگاه نگهداری می‌شدند. در این حالت زمانی که یک مشتری مجاز، خریدی را انجام می‌داد، فروشنده صفحه را به منظور تکمیل فرآیند خرید مورد استفاده قرار می‌داد. Charga-Plate‌ها پیش از الکترونیکی شدن فرآیند دفترداری – که پیش‌تر در هر فروشگاه به صورت دستی و با استفاده از دفا‌تر کاغذی انجام می‌شد – این فرآیند را تسریع نمود.

American Airline آغاز کننده ارائه کارت سفر هوایی

در سال ۱۹۳۴ هواپیمایی American Airline و انجمن حمل و نقل هوایی با ارائه کارت سفر هوایی به عنوان کارت شارژ، فرآیند کاری خود را ساده کردند. کارت ارائه شده الگو شماره‌گذاری خاصی را ارائه می‌کرد که حساب مشتری و صادر کننده کارت توسط آن قابل شناسایی بود. این کارت سرآغاز استفاده از کارت‌های جهانی مسافرت هوایی UATP شد. با استفاده از این کارت‌ها، مسافران با توجه به اعتبار در نظر گرفته شده برای‌شان می‌توانستند از سیستم پرداخت اعتباری و تخفیف ۱۵درصدی استفاده کنند.

در سال‌های ۱۹۴۰ تمامی خطوط هوایی داخلی بزرگ آمریکا از این کارت‌ها استفاده می‌کردند و این کارت‌ها در ۱۷ خط هوایی مختلف آمریکا پذیرش می‌شد. در سال ۱۹۴۱ تقریبا نیمی از درآمد خطوط هوایی آمریکا از محل توافق‌نامه کارت سفر هوایی حاصل شد. علاوه بر این برخی از خطوط هوایی به منظور جذب مسافران جدید از برنامه‌های اقساطی در پرداخت‌ها استفاده می‌کردند. در اکتبر ۱۹۴۸ این کارت‌ها به اولین کارت شارژ معتبر ملی در میان تمامی شرکت‌های عضو انجمن حمل و نقل هوایی بین‌المللی تبدیل شد.

Bank of America تفکر کارت اعتباری را اجرایی کرد

تفکر استفاده از کارت‌های هوشمندی که مشتری را قادر به پرداخت پذیرندگان مختلف نماید، در سال ۱۹۵۰ توسط رالف اشنایدر و فرانک مک نامارا بنیان‌گذاران داینرز کلوب – یکی از شرکت‌های بزرگ در حوزه کارت شارژ – به منظور ایجاد کارت‌های چندمنظوره توسعه یافت.

شرکت داینرز کلوب که تا اندازه‌ای از ادغام دو شرکت داین و ساین شکل گرفت اولین کارت شارژ چندمنظوره را ارائه کرد که در هر دوره صورت حساب کاملی به مشتری ارائه می‌کرد که می‌بایست توسط وی پرداخت می‌شد. تولید چنین ابزاری بعد‌ها با استفاده از Carte Blanche به عنوان کارت سفر گروه هتل‌های هیلتون دنبال شد و در سال ۱۹۵۸ توسط امریکن اکسپرس که شبکه جهانی کارت‌های اعتباری را راه‌اندازی نمود، دنبال شد. گرچه این کارت‌ها در ابتدا به صورت کارت شارژ عرضه شدند اما پس از قبول اجرایی بودن تفکر کارت‌های اعتباری توسط بانک امریکا و ارائه کارت اعتباری BankAmericardتوسط این بانک، مشخصات کارت‌های اعتباری را نیز کسب کردند.

مستر کارت چگونه شکل گرفت؟

با تمام این‌ها، تا سال ۱۹۵۸، ایجاد یک سیستم مالی و اعتباری که بتواند نظر مثبت حجم بالایی از پذیرندگان را جلب کند ناموفق باقی ماند. در مقابل کارت‌های اعتباری صادر شده توسط تعداد اندکی از پذیرندگان پذیرش می‌شد به طوری که چندین تجربه در این خصوص که توسط بانک‌های کوچک آمریکایی صورت گرفت با شکست مواجه شد.

در سپتامبر ۱۹۵۸، Bank of America کارت اعتباری خود با نام تجاری BankAmericard را در ایالت کالیفرنیا رونمایی کرد. این کارت اولین تجربه موفقیت‌آمیز شناخته شده در حوزه کارت‌ اعتباری مدرن بود (گرچه به دلیل استعفای خالق آن در ابتدای کار با مشکلاتی مواجه بود) و با بعد‌ها با متحدان خود در آن سوی‌ آب‌ها، نهایتا به سیستمی به نام Visa منتج شد که امروز در تمام جهان شناخته شده است.

در سال ۱۹۶۶، نطفه‌ مستر کارت هنگامی که گروهی از بانک‌ها کارت شارژی به نام مستر شارژ را به منظور رقابت باBankAmericard ایجاد کردند شکل گرفت. شکل گیری این موضوع از زمان پیوستن Everything Card (متعلق به Citibank که در سال ۱۹۶۷ ارائه شد) به مستر شارژ در سال ۱۹۶۹ صورت گرفت.

drops غیرقانونی اعلام شد

 اولین کارت‌های اعتباری در آمریکا، که BankAmeriCard مطرح‌ترین آن‌ها بود، به صورت انبوه و بدون نیاز به درخواست مشتریان برای آنهایی که به نظر می‌رسید ریسک اعتباری مناسبی دارند، صادر و ارسال می‌شد. در سال ۱۹۷۰ این صدور و ارسال گسترده که در لغت‌نامه بانکداری به drops معروف شد، به موجب بی‌نظمی مالی‌ و هرج و مرجی که ایجاد می‌کرد غیرقانونی اعلام شد، ولی این قانون زمانی اعلام شد که بیش از ۱۰۰ میلیون کارت اعتباری برای مردم آمریکا صادر شده بود. بعد از سال ۱۹۷۰، تنها فرم‌های درخواست کارت‌های اعتباری قابل ارسال به صورت انبوه (بدون نیاز به درخواست مشتری) بود.

Barclaycard اولین کارت اعتباری خارج از آمریکا

با توجه به ماهیت شکننده سیستم بانکداری آمریکا زیر لوای قانون بانکداری آمریکا با عنوان Glass-Steagall که از سال‌های۱۹۶۰ در این کشور حاکم بود، کارت‌های اعتباری به روشی موثر برای افرادی که دائما مجبور به سفر به گوشه و کنار کشور بودند تا اعتبار خود را به نقاطی از کشور که امکان دسترسی مستقیم به امکانات بانکی‌شان را نداشتند انتقال دهند، تبدیل شد. در سال ۱۹۶۶ Barclaycard در انگلیس به عنوان اولین کارت اعتباری خارج از آمریکا انتشار یافت.

امروزه انواع زیادی از کارت‌های اعتباری برپایه مفاهیم اولیه این کارت‌ها برای اشخاص (که توسط بانک‌ها صادر می‌شوند و تحت امتیاز شبکه‌ای از موسسات مالی هستند) وجود دارد که از آن جمله می‌توان به کارت‌هایی با برندهای سازمان‌ها، کارت‌های اعتباری شرکتی و کارت‌های فروشگاهی و مانند آن اشاره نمود.

آمریکا، کانادا و انگلیس پیشتاز استفاده از کارت اعتباری

اگرچه در اواسط قرن بیستم، کارت‌های اعتباری در آمریکا، کانادا و انگلیس به میزان قابل توجهی مورد اقبال عموم قرار گرفت، اما در بسیاری از نقاط دیگر جهان همچنان استفاده از پول نقد، یا شکل‌های دیگری از سیستم‌های پرداخت کارتی نظیر سیستم پرداخت Carte bleue در فرانسه و EuroCard (در آلمان، فرانسه، سویس و غیره) بیشتر مورد استقبال بود.

در این کشور‌ها، استقبال عمومی از کارت‌های اعتباری در ابتدا با سرعت پایینی صورت گرفت. به طوری که در دهه‌ ۹۰میلادی بود که سطح نفوذ این کارت‌ها در این کشور‌ها به آنچه در آمریکا، کانادا، و انگلیس در سال‌های قبل بود، رسید. در برخی از کشور‌ها پذیرش و اعتماد به کارت‌های اعتباری هنوز به طور کامل صورت نگرفته است.

برای مثال ژاپن همچنان جامعه‌ای مبتنی بر پرداخت نقدی تلقی می‌شود و استقبال از کارت‌های اعتباری تنها به طبقه‌ تجار بزرگ محدود می‌شود، گرچه در این کشور سیستم‌های دیگری مبتنی بر RFID در تلفن‌های هوشمند با اقبال بیشتری مواجه شده است. به خاطر مقررات سختگیرانه در سیستم‌های بانکی، برخی کشور‌ها، بخصوص فرانسه، تمایل بیشتری در توسعه و پذیرش کارت‌های اعتباری تراشه‌محور نشان دادند. این کارت‌ها هم اکنون به عنوان مقبول‌ترین سیستم اعتباری ضدسرقت به حساب می‌آیند. همچنین در برخی کشور‌ها، گسترش استفاده از کارت‌های بدهی و بانکداری آنلاین نسبت به کارت‌های اعتباری بیشتر است.

طراحی کارت‌های اعتباری، معیاری مهم در فروش

 در سال‌های اخیر طراحی کارت‌های اعتباری خود تبدیل به معیار مهمی در فروش و عرضه این کارت‌ها شده است. ارزش کارت از نظر صادرکننده آن اغلب به میزان استفاده مشتری از کارت و یا ارزش مالی مشتری بستگی دارد. این امر منجر به گسترش کارت‌های مشارکتی و یا وابستگی (Affinity) شده است که در آن طراحی کارت به موجب وجود یک وابستگی خاص (برای مثال، به یک دانشگاه یا گروه اجتماعی خاص) منجر به استفاده بیشتر از کارت می‌شود. در اغلب موارد درصدی از ارزش کارت به سازمان یا گروه وابسته تعلق می‌گیرد.

دوشنبه 14 مهر ماه 1393